Stal jest stopem żelaza z węglem oraz innymi pierwiastkami, obrobionym plastycznie i cieplnie. Udział węgla w stali nie przekracza 2,10% - wartość ta odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie. Jakie są właściwości stali i do czego się ją wykorzystuje?
Ze względu na skład chemiczny oraz udział poszczególnych składników stopowych wyróżniamy różne rodzaje stali, począwszy od stali węglowych, a kończąc na stopowych.
Podział i Klasyfikację gatunków stali przedstawia Polska Norma PN-EN 10020:2003. (http://enormy.pl/?m=doc&nid=PN-01.040.77-00023)
Właściwości stali
Podstawowe parametry stali:
- gęstość 7,86 g/cm3;
- współczynnik rozszerzalności liniowej α 12•10-6/K i przewodzenia cieplnego k 58 W/(m•K);
- liczba Poissona v 0,3;
- rezystywność, określona dla stali o zawartości węgla 0,37%-0,42% w temp. 20oC wynosi 171•10-9 Ω•m.
Głównymi własnościami charakterystycznymi dla tego metalu są: wytrzymałość na rozciąganie i ściskanie, twardość, sprężystość, wysoka temperatura topnienia, przewodność cieplna i elektryczna oraz podatność na obróbkę plastyczną i cieplną.
Stal jest metalem podatnym na korozję w środowisku wodnym i chemicznym. W tym celu stosuje się domieszki innych pierwiastków (stale stopowe) oraz procesy galwanizowania i ocynkowania stali dla zmniejszenia lub zniwelowania tych wad. Przykładem są tutaj gatunki stali nierdzewnej, charakteryzujące się odpornością na korozję wodną i działanie wielu związków chemicznych.
Współcześnie stal jest surowcem o praktycznie jednolitej strukturze i składzie chemicznym. Jej właściwości w dużej mierze zależą od procentowej zawartości węgla, składników stopowych oraz obróbki cieplnej. Udział węgla w stali ma duży wpływ na jej cechy typowo mechaniczne i technologiczne, jak wytrzymałość na rozciąganie i ściskanie, sprężystość, plastyczność, ciągliwość, udarność, spawalność oraz twardość.
W przemyśle wytwórczym w szerokim zakresie stosowane są stale o niskiej zawartości węgla (poniżej 1%) ze względu na podatność na obróbkę plastyczną i cieplną. Stale te charakteryzują się mniejszą kruchością, wytrzymałością mechaniczną i twardością w porównaniu z wysokowęglowymi.
Zastosowanie stali
Metal ten stosuje się w różnych dziedzinach przemysłu i techniki. Między innymi dużą popularnością cieszy się w budownictwie. Ze stali produkuje się różnego rodzaju profile konstrukcyjne i kształtowniki podtrzymujące i wzmacniające m.in. struktury budowalne. Wykonuje się z niej wiele produktów i elementów użytku codziennego, jak i typowo przemysłowego, na przykład obudowy, kadłuby i elementy części maszyn oraz urządzeń. Dystrybutorem wysokiej klasy prefabrykatów ze stali jest przedsiębiorstwo PRIMO STAL, którego ofertę można znaleźć na stronie www.primostal.pl.
