Ren - jeden z najrzadszych i najtrwalszych pierwiastków występujących na ziemi – z własnych źródeł produkuje w Europie tylko KGHM Ecoren, który dzisiaj uroczyście otwiera oddział hydrometalurgii.
Wrześniową datę wybrano nieprzypadkowo – choć prace nad odzyskiwaniem renu ze ścieków przemysłowych trwały od kilku lat, dopiero teraz udało się rozpocząć produkcję nadrenian amonu o jakości katalitycznej.
– „Pierwotnie zakładaliśmy, że będziemy produkowali nadrenian o jakości bazowej, która wymaga badania obecności jedynie dziewięciu pierwiastków" – mówi Zbigniew Gagat, dyrektor oddziału hydrometalurgii w KGHM Ecoren.
„Ale stawiamy na wyższą jakość i najnowocześniejszą technologię, dlatego od czerwca tego roku ruszyliśmy z produkcją nadrenianu o jakości katalitycznej, która wymaga badania już około 40 pierwiastków.
A to wiązało się z koniecznością opracowania nowych technik analitycznych w laboratorium oraz z utrzymywaniem wysokiego reżimu technologicznego."
Nad właściwym funkcjonowaniem oddziału czuwają obecnie 32 osoby, z których 15 ma wykształcenie wyższe, a pozostałe – średnie techniczne. Pracownicy nieustannie pilnują stałych parametrów i analizują hutniczy ściek zarówno przed procesem wychwytywania jonów renu, jak i po nim.
Przez ostatnie miesiące załoga oddziału musiała rozwiązać problem podwyższonej zawartości selenu w surowcu, w związku z czym trzeba było (wcześniej niż zakładano) przeprowadzić czyszczenie jonitu.
Chociaż więc prace na oddziale trwają od czerwca, to jednak dopiero teraz zakończono wszystkie niezbędne przygotowania i można już oficjalnie ogłosić działalność tego wyjątkowego oddziału.
Niezwykle odporny i wytrzymały ren robi zawrotną karierę w progresywnych gałęziach przemysłu - służy do budowy turbin samolotów i satelitów, jest wykorzystywany przy produkcji benzyny bezołowiowej.
Zapotrzebowanie na ren rośnie, a dostęp do tego rzadkiego metalu jest ograniczony. W Polsce występuje w rudach miedzi eksploatowanych przez KGHM Polska Miedź SA.
Technologia odzysku renu z kwaśnych ścieków przemysłowych, opracowana przez specjalistów z KGHM Ecoren oraz Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach, otrzymała złoty medal na czerwcowych Międzynarodowych Targach w Poznaniu.
Efektem końcowym jest nadrenian renu w postaci kryształu pakowanego w plastikowe pojemniki o pojemności około jednego kilograma.
„Jesteśmy w Polsce i w Europie jedynym producentem tego rzadkiego pierwiastka. Roczne zużycie renu na świecie wynosi obecnie blisko 50 ton, ale prognozowany jest jego duży wzrost, do 55 a nawet 75 ton rocznie" – mówi Mariusz Bober, prezes KGHM Ecoren. „Realizacja naszych planów, w tym kolejnych instalacji do odzyskiwania renu, postawi nas również na pozycji znaczącej w tej branży na świecie".
Dobrą prognozą dla KGHM Ecoren są również systematycznie rosnące notowania renu: w styczniu za kilogram renu zawartego w nadrenianie amonu płacono 4,5-5 tys. dolarów, w lipcu – 7 tys. dolarów, a w połowie września – już 7,5 tys. dolarów (cena nadrenianu amonu to 5,5 tys. dolarów za kg).
Specjaliści zajmujący się metalami rzadkimi potwierdzili także na zorganizowanej w Hong Kongu wrześniowej konferencji „Minor Metals & Rare Earths", że do tej pory nie znaleziono dla renu opłacalnych substytutów.
Popyt na ren i wzrost jego ceny związane są m.in. z prognozowanym dwukrotnym wzrostem zamówień na dostawę samolotów odrzutowych w lotnictwie cywilnym (z poziomu około 700 sztuk w 2004 roku do przewidywanych 1400 sztuk w 2010 roku) oraz rosnącym popytem na ropę naftową przy jej wysokich notowaniach.
Całkowite nakłady, które KGHM Ecoren poniósł na wybudowanie instalacji, to blisko 10 mln złotych. Z względu na dbałość o ochronę środowiska zainstalowano m.in. urządzenia mierzące temperaturę i pH ścieku, który przechodzi przez całą instalację. Obecnie Ecoren produkuje około 400 kg nadrenianu amonu miesięcznie.
W tym roku spółka planuje sprzedać 3,2 tony nadrenianu, w przyszłym – 4,5 tony oraz 6 ton (w tym ponad tonę renu metalicznego) w 2009 roku. Trwają już prace nad uruchomieniem nowej linii wytwarzającej ren metaliczny – wówczas oprócz nadrenianu amonu (kryształu) sprzedawane będą pastylki, tzw. pelety.
KALENDARIUM:
- lata 70 minionego wieku – w KGHM rozpoczynają się pierwsze próby odzyskiwania renu, jednak żadna z zastosowanych metod nie wyszła poza etap badań laboratoryjnych. Z uwagi na małe zapotrzebowanie, wysokie koszty i brak odpowiednich urządzeń w latach 80 zaprzestano produkcji.
- lata 90 minionego wieku – próby odzyskiwania renu w KGHM metodami strąceniowymi.
- lata 2002-05 – KGHM Metale i Instytut Metali Nieżelaznych rozpoczynają projekt celowy, którego końcowym efektem ma być opracowanie technologii odzysku renu z kwasów płuczkowych, powstałych po przejściu przez piec zawiesinowy.
- rok 2005 – rozpoczęcie prac nad produkcją przemysłową. W kolejnych miesiącach uruchamiane są poszczególne linie produkcyjne: do krystalizacji nadrenianu amonu (listopad 2006 r.) i do produkcji roztworu, czyli eluatu renowego (marzec 2007 r.).
- czerwiec 2007 r. – osiągnięcie pełnej zdolności produkcyjnej linii do produkcji eluatu renowego.
- czerwiec-wrzesień 2007 r. – rozpoczyna się produkcja nadrenianu amonu o jakości katalitycznej;
- 27 września 2007 r. – uroczyste otwarcie oddziału hydrometalurgii KGFHM Ecoren usytuowanego w Hucie Miedzi Głogów II.
