Zasadniczą zmianą, która nastąpiła po wdrożeniu nowych przepisów, jest skrócenie procesu budowlanego w odniesieniu do budowy lub przebudowy domów jednorodzinnych. Było to możliwe dzięki zniesieniu obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. W obecnym stanie prawnym wystarczające jest jedynie dokonanie zgłoszenia w tym zakresie, z uwzględnieniem zastrzeżeń, że:
- inwestycja będzie dotyczyć budynku, którego obszar oddziaływania nie będzie wykraczał poza granice działki objętej budową lub przebudową;
- sposób zagospodarowania działki jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
Wobec złożonego zgłoszenia urząd może w terminie nie dłuższym niż 30 dni złożyć sprzeciw, jeśli uzna, że konieczne jest wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Brak sprzeciwu urzędu w tym terminie uznaje się za milczącą zgodę na inwestycję.
Inwestor może niezmiennie ubiegać się także o decyzję o pozwoleniu na budowę w trybie zwykłym – jeśli uzna, że jest to dla niego bardziej korzystne. Co istotne – według znowelizowanych przepisów – jeżeli podmiot będzie jedyną stroną w postępowaniu, to w przypadku wydania korzystnej decyzji o pozwoleniu na budowę nie będzie musiał czekać na uzyskanie przez nią waloru ostateczności. W ten sposób proces budowlany skróci się o 14 dni i pozwoli na podjęcie prac budowlanych niezwłocznie po uzyskaniu pozytywnej decyzji.
Nowe przepisy znacząco uprościły także kwestie formalne związane z procesem budowalnym. W przypadku domu jednorodzinnego nie będzie wymagane składanie – wraz z projektem – oświadczeń w zakresie zapewnienia dostaw energii, ciepła, wody i gazu, odbioru ścieków, o warunkach przyłączenia do sieci mediów czy też możliwości połączenia z drogą publiczną.
Co istotne, znowelizowana ustawa w większym stopniu dyscyplinuje urzędników, którzy w toku postępowania nie mogą go przedłużać w nieuzasadniony sposób – choćby poprzez wezwania do uzupełnienia dokumentacji. Obecnie urząd ma obowiązek wezwać inwestora do uzupełnienia dokumentacji w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Ważną zmianą w regulacjach jest również zwiększenie listy obiektów, które można użytkować po dokonaniu zgłoszenia do stosownego urzędu zamiast po procedurze mającej na celu wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Listę takich obiektów rozszerzono m.in. o: parterowe budynki gospodarcze, altany o powierzchni do 35 m², budynki rekreacji indywidualnej, a także warsztaty, myjnie samochodowe, obiekty magazynowe, w tym: hangary, wiaty, place składowe, parkingi lub stawy rybne.
Ustawodawca dokonał również ułatwień w zakresie legalizacji samowoli budowlanych i zdecydował się na zmniejszenie opłat za niewielkie obiekty stanowiące zagospodarowanie działek. Zostały one objęte tzw. opłatami legalizacyjnymi, które uwzględniają przepisy ordynacji podatkowej. Oznacza to, że każdy inwestor zyskał od tej pory możliwość rozłożenia kosztów na raty, odroczenia ich, a nawet umorzenia w części lub całości na wniosek osoby zainteresowanej.
Wprowadzone zmiany prawa budowlanego są odpowiedzią na zgłaszane od dawna postulaty inwestorów i niewątpliwie powinny przyczynić się do usprawnienia i przyspieszenia procedur budowlanych. Przed jakąkolwiek decyzją inwestycyjną należy jednak bezsprzecznie zapoznać się z regulacjami dotyczącymi postępowań wszczętych i niezakończonych wydaniem ostatecznej decyzji. W tych przypadkach bowiem – zgodnie z art. 6 – zastosowanie będą miały przepisy ustawy dotychczasowej. Oznacza to, że nowelizacja – oprócz określonych w ustawie wyjątków – nie będzie miała wpływu na postępowania będące aktualnie w toku.
1 Większość zmian, jakie zakładała nowelizacja ustawy Prawo budowlane, obowiązuje od 28 czerwca 2015 roku. Wyjątek stanowi jedynie art. 1 pkt 34 ustawy, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
