 |
|
Rys. 1 Dom zbudowany z bali Fot. nkt cables |
Projektowanie i wykonawstwo instalacji elektrycznej powinny być zawsze wykonywane w zgodzie z obowiązującymi normami, dobrymi praktykami, a także z należytą starannością. Zasada ta dotyczy zarówno domów murowanych, jak i drewnianych, jednak w przypadku konstrukcji wykonanych z drewna i materiałów drewnopodobnych należy zachować większą ostrożność, z uwagi na niebezpieczeństwo pożaru wywołanego ewentualnym zwarciem w instalacji elektrycznej w wyniku uszkodzenia izolacji przewodów (np. w związku z wadliwą, niesprawną lub przeciążoną instalacją). Pomimo faktu, że elementy konstrukcyjne takich domów są nasączane specjalnymi środkami przeciwogniowymi, drewno i materiały drewnopodobne zalicza się do materiałów palnych klasy D zgodnie z normą PN-EN 13501-1+A1:2010 „Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków” cz.1 Klasyfikacja na podstawie badań na reakcji na ogień”. W związku z tym bezpieczeństwo pożarowe powinno być w tym przypadku kluczowym elementem projektowania instalacji elektrycznej. Wymaga to zarówno od projektantów, jak i wykonawców starannego przemyślenia takich kwestii, jak m.in. zabezpieczenie instalacji, sposób osadzenia gniazd, opraw i łączników, a także – odpowiedni dobór, sposób prowadzenia i łączenia przewodów.
Podstawowe zasady budowy instalacji elektrycznej w budynkach z drewna
 |
|
Rys. 2 Przykładowe schematy instalacji oświetlenia z wykorzystaniem przewodów nkt cables Fot. nkt cables |
Jak wynika z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 Nr 109 poz. 719 zabronione jest „instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem”.
- Zgodnie z obowiązującą wiedzą techniczną zaleca się prowadzenie przewodów w giętkich rurach osłonowych z tworzywa nierozprzestrzeniającego ognia, samogasnącego o odporności na ściskanie do 320N, a także uchwytów montażowych nierozprzestrzeniających płomienia, samogasnących. Połączenia żył przewodów nie należy skręcać ze sobą, gdyż powoduje to zwiększoną rezystancję przepływu i wzrost ich temperatury. Zamiast tego zaleca się łączenie za pomocą złączek, najlepiej żelowanych – mówi Andrzej Rymarczyk, inspektor nadzoru budowlanego ds. elektrycznych.
Aby zmniejszyć ilość otworów w ścianach pomieszczeń, zaleca się również zastosowanie łączenia przewodów z łącznikami i oprawami, z pominięciem puszek rozgałęźnych, jak na rys.2. Kolejnym ważnym elementem jest stosowanie przewodów o izolacji wzmocnionej na napięcie robocze 450/750V, odpowiednio dla instalacji oświetlenia nkt instal PLUS YDYpżo 3x1,5 i gniazd wtyczkowych - nkt instal PLUS YDYpżo 3x2,5. Na przewodach umieszczono identyfikację kolorystyczną w postaci podłużnej linii: zielonej dla przekroju 3x2,5 mm2 i niebieskiej dla przekroju 3x1,5 mm2 [rys. 2]. Oznaczenia biegnące wzdłuż żyły ochronnej uniemożliwiają jej ewentualne uszkodzenie podczas obróbki. Ważnym elementem wykonawczym w domach drewnianych jest również uwzględnienie oddziaływania obciążeń własnych i zewnętrznych konstrukcji oraz zmian wilgotności powodujących tzw. naprężenia mechaniczno-wilgotnościowe. Zatem prowadzone przewody i rurki osłonowe muszą być luźne i mieć pewien zapas długości, aby nie występowało ich mechaniczne naprężanie w trakcie eksploatacji budynku, co może skutkować np. przerwaniem izolacji. Potencjalnym źródłem powstania pożaru może być także ciepło emitowane przez oprawy świetlne i gniazda elektryczne zasilające urządzenia o dużej mocy. Dlatego należy je oddzielić od elementów drewnianych i umieścić w specjalnych, zapewniających odpowiednie odprowadzanie ciepła puszkach z tworzywa bezhalogenowego. Powyższe zasady pozwolą zminimalizować ryzyko powstania awarii instalacji elektrycznej i powstania pożaru. Obwody instalacji elektrycznej powinny być chronione wyłącznikiem różnicowoprądowym o prądzie zadziałania 500mA lub tak jak w przepisach niemieckich - 300 mA. W tego typu budownictwie należy ponadto przewidzieć ochronę w postaci instalacji odgromowej i stosować ochronę przepięciową.
Projektowanie tras prowadzenia przewodów
 |
|
Rys. 3 Przykład planowania trasy przewodów instalacji elektrycznej w budynku drewnianym o konstrukcji szkieletowej zgodnie z N SEP-E-002 Fot. nkt cables |
Planowanie trasy instalacji elektrycznej w domach o konstrukcji drewnianej jest zadaniem bardziej wymagającym niż w budynkach murowanych, ze względu na właściwości materiału i specyficzną konstrukcję przegród. Z jednej strony należy w jak największym stopniu zminimalizować ryzyko potencjalnych uszkodzeń i awarii, a z drugiej – sprostać wymaganiom stawianym przez inwestora. Często, ze względów estetycznych, właściciele nie zgadzają się na montaż natynkowych puszek instalacyjnych czy prowadzenie przewodów w peszlach na ścianach pomieszczeń lub w korytkach instalacyjnych. Dlatego projektant powinien na odpowiednio wczesnym etapie zapoznać się z projektem wykonawczym i konstrukcją przegród, by zidentyfikować miejsca w ich przestrzeniach, w których można prowadzić przewody w sposób zgodny z wiedzą techniczną. W budownictwie drewnianym rozróżnia się konstrukcje szkieletowe oraz konstrukcje budynków z bali. Najczęściej jako izolację termiczną ścian w domach o konstrukcji szkieletowej stosuje się wełnę mineralną, która od strony zewnętrznej powinna zostać zabezpieczona folią wiatroizolacyjną, a od strony pomieszczenia – folią paroszczelną, następnie obudowywaną np. płytami gipsowo-kartonowymi lub deskami. Prowadzenie przewodów i puszek instalacyjnych tuż pod płytą, na folii paroszczelnej, jest problematyczne, gdyż wiąże się z przerwaniem ciągłości przegrody, co jest niewskazane ze względów fizyko-budowlanych.
 |
|
Rys. 4 Przykład planowania trasy przewodów instalacji elektrycznej w budynku z bali drewnianych wg DIN 18015-3:2007-09 Fot. nkt cables |
Dlatego po zabudowie puszek izolację z folii należy każdorazowo uszczelniać. Zgodnie z prenormą N SEP-E-002 [5] przewody należy układać w pionowych i poziomych strefach instalacyjnych o szerokości odpowiednio 20 i 30 cm. Zalecane trasy prowadzenia dla lekkich konstrukcji szkieletowych i prefabrykowanych oraz strychów znajdują się w poziomie na wysokości 30 cm pod sufitem, 30 i 100 cm nad powierzchnią podłogi, zaś w pionie – w odległości 15 cm od ościeżnicy lub zbiegu ścian. Łączniki należy umiejscowić w taki sposób, by środkowa część obudowy nie znajdowała się wyżej niż 115 cm nad powierzchnią podłogi, zaś gniazdka wtyczkowe – w dolnej poziomej strefie instalacyjnej [rys. 3]. Inaczej przedstawia się planowanie trasy przewodów instalacji elektrycznej w domach z bali, gdzie jednowarstwowa konstrukcja ściany uniemożliwia prowadzenie w niej instalacji w sposób opisany powyżej. Bardzo pomocna może być w takich przypadkach norma DIN 18015-3:2007-09 Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych cz. 3. Przewody i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych, która uwzględnia rozmieszczenie oprzewodowania w stropach jak na rys. 4. Taki sposób prowadzenia jest zalecany również w przypadku budynków drewnianych o konstrukcji szkieletowej. Przewody umieszczone w rurach osłonowych należy wprowadzać bezpośrednio do puszek instalacyjnych łączników oświetlenia i gniazd wtyczkowych [rys.2] przez wcześniej przygotowane otwory w balach.
