Dobiegły końca 4. Targi Konserwacji i Restauracji Zabytków oraz Ochrony, Wyposażenia Archiwów, Muzeów i Bibliotek DZIEDZICTWO, które trwały od 5 do 7 października. Wydarzenie było bogate w merytoryczne dyskusje oraz wykłady poświęcone ochronie dziedzictwa narodowego. 74 wystawców z Francji, Niemiec, Włoch i Polski zaprezentowało ofertę, która ukazała najnowsze trendy oraz narzędzia i technologie wykorzystywane w służbie zabytków. Targi, które odbyły się w Centrum Targowo-Kongresowym MT Polska w Warszawie, odwiedziło niemal 2000 osób.
Targi Dziedzictwo to najważniejsze w Polsce spotkanie profesjonalistów działających na rzecz ochrony dorobku narodowego. Oficjalnego otwarcia targów i przecięcia wstęgi dokonali: Tadeusz Deszkiewicz, doradca prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, prezes zarządu Radia Dla Ciebie; Barbara Jezierska, Mazowiecka Wojewódzka Konserwator Zabytków, Halina Landecka, była Lubelska Wojewódzka Konserwator Zabytków oraz Jego Ekscelencja Michał Janocha, biskup pomocniczy Archidiecezji Warszawskiej, Przewodniczący Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Konferencji Episkopatu Polski.
Podczas inauguracji Jego Ekscelencja Wiesław Alojzy Mering, biskup Diecezji Włocławskiej, były przewodniczący Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Konferencji Episkopatu Polski otrzymał nagrodę Conservator Ecclesiae, ustanowioną przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków i wręczaną jako wyraz uznania zasług na rzecz ochrony polskiego dziedzictwa sakralnego.
Z kolei Urszula Potęga, prezes firmy MT Targi Polska, w podziękowaniu za zaangażowanie w Ogólnopolskie Dni Konserwatorskie, Targi Dziedzictwo oraz osobisty wkład w ratowanie dziedzictwa w Polsce, wręczyła wyróżnienia Grand Prix Jego Ekscelencji Wiesławowi Alojzemu Meringowi oraz Halinie Landeckiej.
Dziedzictwo w dobie nowych technologii
Na targach uwagę przyciągała oferta z zakresu nowych technologii, w tym m.in. multimediów, aplikacji mobilnych oraz specjalistycznego sprzętu. Premierę miało urządzenie Leia K42 umożliwiające pokazywanie obrazów w powietrzu na mgle. Inny model z kolei wyświetlał postaci np. średniowiecznego rycerza, Alberta Einsteina lub Marii Skłodowskiej-Curie, którzy bezpośrednio nawiązywali kontakt ze zwiedzającym. – Muzea poszukują różnych metod dotarcia do zwiedzających i ciekawych form przekazu, dlatego proponowane przez naszą firmę urządzenia doskonale wpisują się w te potrzeby – mówił Marcin Panek, współzałożyciel firmy Leia.
Osoby poszukujące odpowiedniego sprzętu technologicznego do pracowni konserwatorskich czy laboratoriów z zaciekawieniem przyglądały się wysokiej jakości mikroskopom stereoskopowym, niezwykle zaawansowanemu cyfrowemu mikroskopowi 3D Hirox oraz drukarce 3D. – Skanowanie metodą 3D jest coraz chętniej wykorzystywane przy rekonstrukcji wielkoformatowych rzeźb oraz detali historycznych – mówił Andrzej Paśniewski z Get Models Now. – Główne zalety to szybkość pracy i dokładność rekonstrukcji, która pozwala na odwzorowanie każdego ubytku, co jest niemożliwe dla rzeźbiarza wykonującego prace dłutem – tłumaczył.
Interesującą aplikację będącą przewodnikiem po muzeum prezentowała firma QR Tag. – Dzięki naszej aplikacji można udostępnić użytkownikowi treści dotyczące wystawy w bardzo prosty sposób. Wykorzystujemy m.in. QR kody, a także beacony. Warto dodać, że aplikacja jest również przystosowana dla osób niepełnosprawnych. Zarządzający ma z kolei dostęp do intuicyjnego panelu administracyjnego, może kreować wygląd aplikacji i ma wgląd do rozbudowanych statystyk. Zaletą aplikacji jest również to, że działa offline – mówiła Natalia Pawlicka, manager z firmy QR Tag.
Firma TP Teltech oferowała z kolei nowoczesne systemy monitoringu pożarowego oraz wizyjnego zabytków, obiektów muzealnych i sakralnych. – Analityka obrazu w czasie rzeczywistym pozwala na poszerzenie funkcjonalności systemu kamer już zainstalowanego w obiekcie. Możliwe staje się określenie liczby osób odwiedzających wystawę, tego, czy przestrzegany jest zakaz dotykania eksponatu, a nawet jakie jest zainteresowanie poszczególnymi obiektami. Oferujemy klientom najnowocześniejsze rozwiązania w tym zakresie, które są jeszcze mało znane w Polsce – przekonywał Piotr Święszkowski, ekspert sprzedaży ds. kluczowych klientów.
Trudno było przejść obojętnie obok technologii Virtual Reality. Za pomocą okularów, dwóch odbiorników i manipulatorów wykorzystywanych w grach komputerowych zwiedzający przenosili się do rzeczywistych obiektów architektonicznych. – Zostały one przez nas zinwentaryzowane metodą skanowania laserowego 3D lub fotogrametrii cyfrowej. Rozwiązanie to może być wykorzystane do wirtualnego zwiedzania muzeum czy zabytkowych miejsc niedostępnych już dla turystów – mówił Marcin Laskowski, kierownik projektów z firmy 3Deling.
Konserwator w sercu prac
Współpraca konserwatora z profesjonalistami innych specjalności jest wpisana w codzienną pracę. Od dobrej kooperacji zależy sukces zachowania dorobku poprzednich pokoleń.
Jednym z obszarów, który wymaga szczególnej współpracy jest praca przy zabytkach sakralnych. Jak mówił Ryszard Mikliński, były generalny konserwator zabytków, stanowią one większość wpisów w rejestrze zabytków, a obejmują nie tylko te będące w gestii Kościoła Katolickiego, ale także Kościoła Prawosławnego, Mariawitów czy Gminy Żydowskiej. – Zabytki sakralne wymagają szczególnej współpracy świeckich służb konserwatorskich z diecezjalnymi. Są to konserwacje trudne, wymagają szczególnego nadzoru i specjalistycznego wykonania. Jednocześnie są bardzo kosztowne. Należy pamiętać, że mamy do czynienia nie tylko z nieruchomościami, ale także zabytkami ruchomymi. To powoduje, że stopień trudności wzrasta – podkreślił Ryszard Mikliński. Dodał też, że równie istotna jest współpraca urzędu konserwatorskiego z archeologami, która pozwala na właściwe zabezpieczenie śladów przeszłości.
Dużym zainteresowaniem cieszył się panel zorganizowany przez Stowarzyszenie Architektów Polskich, w którym udział wzięli konserwatorzy dzieł sztuki, architekci oraz wojewódzcy konserwatorzy zabytków: arch. Barbara Jezierska (Mazowiecka WKZ) i dr arch. Jan Janczykowski (Małopolski WKZ). Blisko stu uczestników wysłuchało wystąpień na temat współpracy architektów z konserwatorami, podczas których zaprezentowane zostało spojrzenie wszystkich przedstawicieli procesu inwestycyjnego w obiekcie zabytkowym: architektów-projektantów realizacji, autorów programów konserwatorskich, wykonawców oraz przedstawicieli służb konserwatorskich, a także inwestora. Jak powiedziała dr arch. Marta A. Urbańska, pełnomocnik Zarządu Głównego SARP ds. dziedzictwa historycznego, organizująca panel wraz z arch. Markiem Szeniawskim, Sekretarzem Generalnym SARP, podczas dyskusji architekci podnosili problemy biurokratyzacji i długości procedury uzyskiwania pozwoleń, niejasności i niespójności prawa w zakresie ochrony zabytków.
– Konserwatorzy wojewódzcy wskazywali natomiast, że wyzwaniem w ich pracy są problemy wynikające z procedur wpisów do rejestrów zabytków oraz niedoinwestowanie służb konserwatorskich. Niemniej jednak doceniana jest możliwość stałych konsultacji i uzgodnień między specjalistami, a współpraca architekta z konserwatorem urzędowym oraz z wykonawcami specjalistycznych prac konserwatorskich postrzegana jest generalnie pozytywnie – dodała. – Bardzo się cieszymy, że podczas takich okazji jak Targi Dziedzictwo odbywa się profesjonalna debata, która jest istotna dla dalszego rozwoju kultury projektowej i realizacyjnej – podsumowała.
Lekcja historii
Targi Dziedzictwo to również ciekawa lekcja historii. Emitowany trzeciego dnia film pt. „Pamięć Polski” w ciągu 20 minut oprowadził widzów po zabytkach piśmiennictwa symbolizujących kluczowe momenty historii naszego państwa. Z kolei wystawa Międzywydziałowego Instytutu Konserwacji Dzieł Sztuki prezentowała techniki konserwacji tkanin archeologicznych stosowane na fragmentach odnalezionych w kaplicy Św. Anny w Zamku w Malborku oraz na przykładach zabytkowych chorągwi i sztandarów Związku Polaków w Niemczech.
Na Targach Dziedzictwo prezentowane były dwie wystawy poświęcone architekturze sakralnej, a kilkanaście kroków, które trzeba było przejść wzdłuż wystawy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz Archiwum Państwowego w Warszawie pt. „A jednak jest Warszawa”, umożliwiło poznanie tragicznej historii stolicy podczas II wojny światowej. Zupełnie inne spojrzenie na miasto można było uzyskać przyglądając się wyjątkowej ekspozycji „Elizeum - podziemny salon księcia, dla przyjaciół i pięknych pań” przygotowanej przez Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków. Brak pełnych informacji dotyczących detali architektonicznych tego miejsca stawia przed historykami i konserwatorami zastanawiającymi się nad rekonstrukcją wystroju pytanie: co jest ważniejsze - wrażenie estetyczne czy prawda historyczna? Być może kolejna edycja Targów Dziedzictwo, która odbędzie się w dniach 4-6 października 2017 roku, pozwoli poznać odpowiedź.
Organizatorzy oraz patroni honorowi Targów Dziedzictwo
Organizatorem targów była firma MT Targi Polska wraz z partnerami: Polskim Komitetem Błękitnej Tarczy, Stowarzyszeniem Starożytników, Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków, Stowarzyszeniem Architektów Polskich, Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz firmą Archaios. Targi zostały objęte patronatem honorowym: Małgorzaty Kidawy-Błońskiej - wicemarszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, prof. dr. hab. Wojciecha Fałkowskiego - podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, dr. Wojciecha Woźniaka - Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, Adama Struzika - marszałka województwa mazowieckiego, Hanny Gronkiewicz-Waltz - prezydent m.st. Warszawy, ks. bp. Michała Janochy - biskupa pomocniczego Archidiecezji Warszawskiej, przewodniczącego Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Konferencji Episkopatu Polski, ks. bp. Wiesława Alojzego Meringa - biskupa Diecezji Włocławskiej, byłego przewodniczącego Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Konferencji Episkopatu Polski, Jego Eminencji Wielce Błogosławionego Sawy - prawosławnego Metropolity Warszawskiego i całej Polski, dr. Tomasza Makowskiego - dyrektora Biblioteki Narodowej, nadbryg. mgr. inż. Leszka Suskiego - komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej, Szefa Obrony Cywilnej Kraju. Patronat nad Ogólnopolskimi Dniami Konserwatorskimi sprawują: dr hab. Magdalena Gawin - podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny Konserwator Zabytków oraz Barbara Jezierska - Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.